
یبوست در بارداری به دلیل تغییرات هورمونی در بدن زنان اتفاق میافتد . به طور کلی بارداری در بدن زنان موجب بروز تغییراتی می گردد که تحت عنوان تغییرات فیزیولوژیک بدن شناخته می شود . یبوست در بارداری یکی از این تغییرات می باشد.
تغییرات هورمونی که در دوران بارداری ایجاد میشود شامل افزایش هورمون پروژسترون و کاهش هورمون استروژن است .
علل ایجاد یبوست در بارداری
هورمون پروژسترون که به نام هورمون تنبلی نیز شناخته میشود ، موجب ریلکسیشن تمام اندامهای بدن میگردد . دستگاه گوارش نیز از این قاعده مستثنی نیست و در اثر هورمون پروژسترون حرکات آن کاهش پیدا کرده و همین امر موجب ایجاد یبوست در بدن فرد باردار میگردد .علت دیگر یبوست در دوران بارداری فشار رحم و انبساط عمومی ماهیچههای صاف و تاثیر آن بر روده است که منجر به بروز یبوست میشود
این فشار رحم روی معده فرد باردار نیز تاثیر میگذارد و موجب برگشت مواد غذایی و اسید معده به مری میگردد که حالت ترش کردن یا هارت برن نامیده میشود
اما یبوست در دوران بارداری علاوه بر عوامل فیزیولوژیکی که بر روی آن تاثیرگذار است یک عامل مهم دیگر نیز میتواند تاثیرگذار باشد
در دوران بارداری همه خانمهای باردار نیاز به مصرف مکملهای دارویی دارند.قرص آهن یکی از این موارد مورد نیاز است.
از آنجایی که خانمها در دوران بارداری نمیتوانند از طریق تغذیه ، آهن مورد نیاز خود و جنینشان را فراهم کنند بنابراین ضروری است که از ۱۶ هفته بارداری تا انتهای آن و همچنین تا سه ماه بعد از زایمان مصرف قرص آهن به صورت روزانه ادامه پیدا کند .
یکی از عوارضی که قرص آهن در بدن زنان باردار ایجاد میکند بروز یبوست است .
اما این نکته را در نظر داشته باشید که به هیچ عنوان به علت بروز یبوست مصرف قرص آهن را قطع نکنید . زیرا با این کار هم سلامتی خود و هم سلامت جنینتان را به خطر میاندازید .
مورد بعدی که موجب ایجاد یبوست در بارداری می گردد بی تحرکی خانم ها در دوران بارداری است . به طوری که امروزه زنان فکر می کنند تا جواب مثبت بارداری خود را ببینند باید استراحت مطلق شوند و اصطلاحا دست به سیاه و سفید نزنند که این تفکر کاملا اشتباهی است و علاوه بر اضافه وزن و چاقی ، یبوست های دوران بارداری را تشدید می کتد .
پیشگیری از یبوست در دوران بارداری
به طور کلی از سه طریق میتوان این یبوست را کاهش داد و تا حد زیادی آن را برطرف کرد تا ناراحتی زیادی برای مادران باردار به وجود نیاید . در ادامه به طور مفصل به این سه روش اصلی می پردازیم پس با ما همراه باشید .
استفاده از ملینهای طبیعی
منظور از ملینها میوهها ، سبزیجات و مواد غدایی هستند که فیبر بالایی دارند این فیبر بالا باعث کاهش یبوست و پاکسازی دستگاه گوارش میگردد .
در اینجا تعدادی از مواد غذایی که ملین طبیعی هستند برای شما نام میبریم .
هندوانه
هندوانه میوه تابستانی شیرینی است که به عنوان یک ملین طبیعی شناخته میشود زیرا ۹۹ درصد آن را آب تشکیل داده اما به دلیل قندی که دارد در دوران بارداری باید در مصرف آن حد اعتدال را رعایت کنید .
مقدار آب موجود در هندوانه کمک میکند تا غذاهایی که خوردید در طول روده به حرکت در بیاید و عمل دفع سادهتر صورت بگیرد .
غلات کامل
غلات کامل مانند بلغور ، برنج قهوهای ، جو دوسر و جو سرشار از فیبر هستند که به نرم شدن مدفوع کمک میکند
همونطور که میدانید در گرانولای درین کام هم از جوی دو سر استفاده شده بنابراین خانمهای باردار برای پیشگیری از یبوستهای دوران بارداری میتوانند از این گرانولا ها استفاده کنند.
سبزیجات حاوی برگ سبز تیره
سبزیجاتی که برگ سبز تیره دارند حاوی منیزیم هستند این ماده معدنی به نرم شدن مدفوع کمک میکند تا رد شدن آن از روده آسانتر شود بنابراین از مثالهایی که در این مورد میتوان زد برگ چغندر و برگ اسفناج میباشد .
کشمش
این میوه خشک که به صورت میان وعده در اکثر خانهها پیدا میشود حاوی منیزیم و فیبر است ، ماده معدنی که به نرم شدن مدفوع کمک شایانی میکند . بنابراین خانمهای باردار برای پیشگیری از یبوستهای دوران بارداری میتوانند از آن بهره ببرند .
ماست
ماستها حاوی پروبیوتیک هستند که به حفظ تعادل سلامت باکتریهای روده کمک میکنند . در واقع پروبیوتیکها میکروارگانیسم های کوچکی هستند که میتوانند فیبر را بشکنند.
شکستن فیبرها به طور خود به خود بر روند گوارش غذا تاثیر میگذارد و آن را بهبود میبخشد . بنابراین یبوست کم میشود .
سیب و گلابی
دو میوه پاییزی هستند که سرشار از پکتین میباشند . پکتین یک نوع فیبر است که دستگاه گوارش و روده را تحریک میکند و کمک میکند که یبوست کمتر اتفاق بیفتد .
مرکبات
به طور کلی میوههای آبدار مانند پرتقال ، گریپ فروت ، لیمو شیرین یا حتی لیمو ترش نه تنها مقدار زیادی آب دارند ، حاوی مقادیر از پکتین میباشند
آب و پکتین هر دو به کاهش بروز یبوست نیز کمک میکند .
کدو حلوایی
کدو حلوایی در دسته مواد غذایی خیلی مفید قرار میگیرد به دلیل اینکه قند و کربوهیدرات بسیار پایین و فیبر بسیار بالایی دارد و برای کاهش بروز یبوست حیاتیست .
کدو حلوایی سرشار از پتاسیم است ، یک الکترولیت که به تعادل مسیر گوارشی کمک میکند .
کافئین
نوشیدن یک فنجان قهوه هنگام صبح باعث میشود که رودههایتان را تحریک کند و از بروز یبوست جلوگیری کند اما مواظب باشید که در دوران بارداری بیش از خوردن بیش از دو فنجان قهوه در طول روز مجاز نمیباشد
اگرچه در بعضی منابع علمی پنج فنجان قهوه را نیز ذکر کردند . اما به طور کلی در مورد مصرف کافئین در دوران بارداری باید حد اعتدال رعایت گردد .
ورزش و پیادهروی
متاسفانه در چند سال اخیر بارداری در کشور ما برای خانمها مصادف با استراحت مطلق شده است و به محض اینکه جواب مثبت بارداری را میگیرند کلیه فعالیتهای روتین خود را نیز انجام نمیدهند و کاملاً در استراحت هستند
این بیحرکتی و بیفعالیتی یک عامل اصلی بروز یبوستهای دوران بارداری میباشد.
عدم فعالیت موجب افزایش وزن مادر نیز میشود
بنابراین ما به مادران باردار توصیه میکنیم که حتماً فعالیتهای روزمره خود را داشته باشند و در کنار آن حتماً نیز ورزش کنند .
در مورد ورزش در دوران بارداری بهتر است از انجام ورزشهای سنگین که خطر افتادن زمین خوردن و ضربه دیدن در آنها وجود دارد پرهیز شود اما پیادهروی حتی پیادهروی سریع در دوران بارداری هیچ اشکالی ندارد .
این پیادهروی به کاهش بروز یبوست در دوران بارداری نیز کمک میکند .
استفاده از ملین های دارویی
استفاده از ملین های ایمن و بی خطر معمولاً اولین گام درمانی برای یبوست می باشد. هرچند بسیاری از ملین ها بدون نسخه در دسترس هستند، اما برای پیشگیری از عوارض احتمالی حتماً ملین ها را با پزشک خود مشاوره کنید. انواع ملین های دارویی به شرح زیر می باشد :
- حجیم کننده: با افزودن مواد به مدفوع و جذب آب بیشتر، حجیم و نرم شدن مدفوع را ایجاد کرده و دفع آن را تسهیل می کنند.
- نرم کننده: نظیر کولاک، با افزودن آب بیشتر به مدفوع، دفع آن را راحت تر می سازند.
- روان کننده: این ملین ها با افزودن یک پوشش لغزنده به مدفوع یا دیوار داخلی روده، به عبور سریع تر مدفوع از روده کمک می کنند.
- شیاف گلیسرین: یک روان کننده که قبل از استفاده در دوران بارداری، باید با پزشک زنان مشورت شود.
- اسموتیک: با هدایت آب بیشتر به سمت روده، به نرم شدن مدفوع کمک می کنند و با ایجاد انقباض های بیشتر در روده، به حرکت بهتر مدفوع کمک می نمایند.